Jakość powietrza a zdrowie osób 50+

Zanieczyszczenie powietrza niesie za sobą negatywne skutki zdrowotne we wszystkich grupach wiekowych. Zobacz, jak smog wpływa na Ciebie.

Smog i zanieczyszczenie powietrza są jednymi z najpoważniejszych problemów ostatnich lat. Raporty, które pojawiają się cyklicznie, nie pozostawiają złudzeń. Stan powietrza wciąż się pogarsza. Sytuacja w Polsce jest szczególnie nieciekawa. W rankingu 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie znalazły się aż 33 polskie miasta. Smog jest szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci, ale także dla osób po 50. roku życia. Pogarsza on samopoczucie i prowadzi do groźnych chorób.

Zobacz, jaki jest wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie oraz jakie działania profilaktyczne warto podjąć.

Co znajduje się w smogu?

Smog jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w miejscach o wysokim wskaźniku zanieczyszczenia powietrza. Jest to mgła wymieszana ze spalinami, szkodliwymi związkami chemicznymi, pyłami oraz wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi. Smog można zobaczyć gołym okiem. W Polsce obserwuje się go przede wszystkim w miesiącach jesienno-zimowych, kiedy trwa sezon grzewczy. Jest to związane tym, że główną przyczyną powstawania smogu w naszym kraju jest niska emisja, czyli nagromadzenie zanieczyszczeń z domowych pieców grzewczych na wysokości do 40 metrów na stosunkowo małej powierzchni.

W smogu można znaleźć:

• tlenki węgla,
• tlenki azotu,
• dwutlenki siarki,
• sadzę,
• węglowodory.

Oprócz tego obecne są w nim pyły PM10 i PM2,5.

Czym są PM10 i PM2,5? Co powodują?

Obie substancje to tzw. pyły zawieszone lub aerozole atmosferyczne. Są to mieszaniny stałych lub ciekłych cząsteczek. Ich zawartość w powietrzu zależy od kilku czynników (m.in. wilgotności względnej). Mają one duże znaczenie przy określaniu jakości powietrza w danym miejscu.

PM10 to mieszanina toksycznych cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 10 µm. Ich powstawanie jest związane z procesami spalania – głównie paliw (zarówno stałych, jak i ciekłych). W jego skład wchodzi wiele substancji toksycznych. Są to m.in. dioksyny i benzopireny. Główny problem z pyłem PM10 polega na tym, że jest on bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Wraz z wdychanym powietrzem dostaje się aż do oskrzeli. Dlatego powoduje różnego rodzaju dolegliwości ze strony układu oddechowego – m.in. ataki kaszlu. Ponadto zaostrzają istniejące już choroby przewlekłe np. astmę.

PM2,5 to mieszanina toksycznych cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 2,5 µm. Cząsteczki te uznawane są za najbardziej niebezpieczne dla zdrowia człowieka. Przedostają się z wdychanym powietrzem do krwiobiegu, a tym samym roznoszą się po wszystkich tkankach w organizmie.

Ekspozycja na PM2,5 i PM10 powoduje:

• zaburzenia i osłabienie czynności płuc,
• zaburzenia pracy serca,
• ostre reakcje ze strony układu oddechowego (np. napady kaszlu),
• choroby naczyń krwionośnych,
• wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory układu oddechowego (gardła, krtani, płuc).

Normy dopuszczalne i docelowe

Ponadto zgodnie z informacjami opublikowanymi przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) smog przyczynia się do skrócenia średniej długości życia. Z jego powodu wzrasta liczba hospitalizacji wśród osób, które chorują przewlekle, ponieważ dochodzi do zaostrzenia objawów (szczególnie chorób układu oddechowego).

Dla pyłów PM2,5 i PM10 ustalono normy dopuszczalne i docelowe. Dla Polski jest to:
● poziom dopuszczalny – 50 µg/m3 w ciągu doby dla pyłu PM10,
● poziom informowania – 200 µg/m3 w ciągu doby dla pyłu PM10 (w przypadku PM2,5 jest to ok. 120–160 µg/m3),
● poziom alarmowy – 300 µg/m3 w ciągu doby dla pyłu PM10 (w przypadku PM2,5 jest to ok. 180–240 µg/m3).

Natomiast zalecenia WHO mówią, że normy te powinny być nawet 6-krotnie niższe, aby szkodliwe substancje pozostały obojętne dla organizmu człowieka.

Regiony Polski z najgorszą jakością powietrza

Niestety, Polska przoduje niemal we wszystkich rankingach dotyczących złej jakości powietrza. Regionem, w którym obserwuje się największe stężenie smogu oraz pyłów jest Śląsk.

Są to szczególnie miasta, takie jak: Żywiec, Pszczyna, Rybnik, Opoczno, Wodzisław Śląski, Jaworzno, Zabrze, Katowice itd. Nieciekawą sytuację związaną z zanieczyszczeniem powietrza i przekroczeniem norm obserwuje się także m.in. w:

• Krakowie (małopolskie),
• Wadowicach (małopolskie),
• Nowym Targu (małopolskie),
• Zakopanem (małopolskie),
• Tomaszowie Mazowieckim (łódzkie),
• Suchej Beskidzkiej (małopolskie),
• Jarosławiu (podkarpackie),
• Radomiu (mazowieckie),
• Warszawie (mazowieckie),
• Kaliszu (wielkopolskie).

Źródło: Polski Alarm Smogowy

Jakie grupy wiekowe są objęte największym ryzykiem związanym ze smogiem? Jakość powietrza, a zdrowie osób 50+

Zanieczyszczenia powietrza są niebezpieczne dla każdego z nas. Jednak szczególnie istotny jest wpływ smogu na osoby w wieku 50+. Zwłaszcza gdy cierpią dodatkowo na choroby przewlekłe, takie jak:

• cukrzyca,
• schorzenia układu krążenia (m.in. miażdżyca),
• schorzenia układu oddechowego,
• otyłość.

Jeżeli należysz do tej grupy powinieneś szczególnie zadbać o swoje zdrowie. Pamiętaj, że niewskazane jest przebywanie na zewnątrz, gdy normy zanieczyszczeń powietrza są przekroczone. Nie odczujesz tego od razu, jednak stan Twojego organizmu może się stopniowo pogarszać.

Zaobserwowano, że w związku z nasileniem smogowym zachorowania osób po 50 roku życia wzrosły nawet o 60%.

 

Jakość powietrza a zdrowie – choroby wywoływane smogiem

Niezwykle ważną kwestią jest jakość powietrza. Smog zaburza funkcjonowanie całego organizmu. Wbrew pozorom powoduje nie tylko choroby układu oddechowego, ale także inne schorzenia i dolegliwości.

Ze smogiem związane są schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Wykazano, że zanieczyszczenia powietrza odpowiadają za:

• duszność,
• przemijające bóle w klatce piersiowej,
• powstawanie blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych,
• wyższe ryzyko udaru mózgu i zawału serca.

Często pomijany jest wpływ smogu na układ nerwowy. Szczególnie w przypadku osób po 50. roku życia może dojść do zaburzeń zdolności poznawczych i pogorszenia sprawności umysłowej (m.in. pogorszenia pamięci), a także nasilenia objawów depresyjnych. Tym samym możliwa jest przedwczesna utrata samodzielności.

Smog jest związany z większym ryzykiem chorób nowotworowych (ze względu na kancerogenne właściwości obecnych w nim substancji). Chodzi nie tylko o nowotwory układu oddechowego, ale także m.in. pęcherza moczowego.

 

Jak zapobiegać narażeniu na smog ?

Może Ci się wydawać, że nie masz wpływu na jakość powietrza w Twoim regionie. Pamiętaj jednak, że możesz podejmować działania, dzięki którym zmniejszysz narażenie na zanieczyszczenia, a tym samym wpłyniesz na stan swojego zdrowia. To pozwoli Ci cieszyć się sprawnością oraz życiem bez bólu i nieprzyjemnych dolegliwości.

Przede wszystkim możesz samodzielnie monitorować jakość powietrza w najbliższym otoczeniu – np. zanim podejmiesz się prac w ogrodzie. Ułatwią Ci to:

• Stacja Jakości Powietrza Air Visual Pro IQAir – wskazuje poziom PM10, PM2,5, CO2, AQI w mieszkaniu i na zewnątrz,

• Miernik Jakości Powietrza Kaiterra Laser Egg 2 – mierzy PM2,5 i AQI oraz wilgotność i temperaturę.

Jeżeli powietrze jest zanieczyszczone, możesz poprawić jego jakość dzięki oczyszczaczom powietrza. Polecanymi modelami są:

• Oczyszczacz osobisty – zestaw WYND – mały, przenośny, możesz go zabrać ze sobą wszędzie,

• Oczyszczacz powietrza IQAir HealthPro 150 (do 65 m2) – do stosowania w mieszkaniach i biurach,

• Samochodowy oczyszczacz powietrza IQAir Atem Car – przeznaczony do samochodów, załącza się automatycznie po uruchomieniu silnika.

Dobrym pomysłem jest też noszenie masek ochronnych z filtrami, które zapobiegają przedostawaniu się szkodliwych cząsteczek do dróg oddechowych. Pamiętaj także o wymianie pieca grzewczego, stosowaniu dobrej jakości paliw i wdrożeniu zasad ekologicznego stylu życia do swojej codzienności. Dbaj o swoją odporność poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną.